Öğrencilerin her öğretim kademesindeki fiziksel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişimleri ve öğrenme süreçleri birbirinden farklıdır. Örneğin öğrenme konusunda belli uyarıcıların en güçlü etkiye sahip olduğu dönemler vardır, psikologlar bu döneme “kritik dönem” adını verirler. Yapılan araştırmalar kritik dönemlerde başlayan doğa eksenli bir öğrenmenin ileriki yaşlar için pozitif bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Kritik dönemlerde kazanılamayan beceriler ve yaşantılar, ilerleyen dönemlerde edinilemez veya çok zor kazanılır. Doğadan esinlenerek söylenen: “Tohumdan yetişmek” ve “Ağaç yaş iken eğilir” , atasözleri kritik dönem kavramını çok iyi anlatır. Paul Shepard, çocukluğun üç ardışık ve kritik yönünü açıklar: 1. Dönem; anneye bağlanma, 2. Dönem; doğaya bağlanma ve 3. Dönem; kozmosa/evrene bağlanma.

İlk iki kritik aşama, bir çocuğun dünyada sağlıklı bir katılımcı hâline gelebildiği üçüncü aşamaya ulaşmak için gereklidir.

 Maalesef günümüzdeki kentleşme olgusundan dolayı ikinci aşama, çocukluktan neredeyse tamamen silinmiştir. Bundan dolayı başarılı bir doğa eğitimini göz önüne aldığımızda kritik dönem olan erken yaşları atlamamak gerekir.

Olağanüstü olayların yaşandığı anları genellikle şöyle tanımlarız: Doğru yer ve doğru zaman. Okul müfredatları ise genellikle böyle değildir ve fazlasıyla erkencidir. Ekoloji eğitiminde yer ve zaman çok önemlidir. Çocuklardan uzaklardaki ekosistemlerle ve çevresel sorunlarla ilgilenmelerini istediğimizde onları kendilerine güç veren yakın peyzajlardan uzaklaştırmış oluruz. Bunun yerine, çocukların kendi yerelliklerindeki flora, fauna ve diğer ekolojik unsurları tanımakla daha çok ilgilenmeleri adına çaba göstermeliyiz. Bu anlamda başlangıç için okul bahçeleri uygulamaları ideal bir alandır. Doğru zaman konusuna gelince erken çocukluk döneminde çocuğun gelişimsel olarak eğilim gösterdiği doğal dünya ile empati kurma konusunda yoğunlaşmalı, orta çocuklukta keşfetmek öncelik kazanmalı ve erken ergenlik döneminde toplumsal eylemlilik daha merkezi hâle gelmelidir.

Bu konuda David Sobel, “Nehirde aceleyle kürek çekmek ebeveynleri ve eğitimcileri bekleyen bir tuzaktır. Çok kısa zamanda çok iş yapma hastalığından muzdarip olan bizler, kendi sabırsızlığımızı çocuklara da bulaştırırız. Sonuçta kapsamı genişletmek adına derinlikten taviz verilmekte ve çocukların peyzaj içinde kaybolmasına fırsat verilmemektedir.’’ ifadelerini – alıntı italik olmamalı kullanır. Osmanlı dönemi eğitimcilerinden Sabri Cemil Bey de benzer bir şekilde çocuğa verilecek tabiat eğitiminde aceleciliğin bir faydasının olamayacağını ifade eder.83 Tüm bu nedenler ile doğa eğitiminde çocukları hızlı bir gelişmeye zorlamaktan kaçınılmalıdır. Belki de Thoreau: “Ağaçlar başlangıçta ne kadar yavaş büyürse merkezleri o kadar sağlam olur ve bu insanlar için de geçerlidir.” – alıntı italik olmamalı derken bunu kastetmektedir. O hâlde daha öncede ifade ettiğimiz gibi YTP kapsamındaki içeriklere yönelik eğitim erken yaşlarda ve gelişim evreleri göz önünde bulundurularak yapılmalıdır. Böylece birbiriyle bağlantılı hiyerarşik bir aşama izlenmiş olunur.

Hangi gelişim evresinde nasıl bir doğa eğitimi yapılmalı sorusuna yanıt arama Tiflis Bildirgesiyle birlikte hız kazanmıştır. Bildirge, dikkatlerin bu eğitimin; amaç, uygulama ve esasları üzerine yoğunlaşmasını sağlamıştır. Bu yoğunlaşmanın sonucu olarak Hungerford ve arkadaşlarının hazırladığı çalışma, UNESCO tarafından ‘Çevre Eğitimi Dizisi’ olarak yayınlanmıştır. Hungerford, her gelişim ve öğrenim grubuna göre dört seviyelik hedefler kümesi oluşturmuştur: